Có phải “stablecoin” là tiền điện tử ngang hàng được mô tả trong sách trắng của Satoshi?

Nếu ai đã từng đọc qua sách trắng do Satoshi Nakamoto viết để công bố về bitcoin qua lời tựa  “Bitcoin - hệ thống tiền mặt ngang hàng”, với niềm tin mọi người có thể chuyển tiền trực tiếp cho nhau mà không cần sự tin tưởng đến một định chế tài chính hay trung gian thứ ba nào. 

Từ lúc ra đời cho đến nay thì bitcoin vẫn sử dụng được cho việc đó, bạn có thể chuyển bitcoin từ người này sang người kia, nước này qua nước nọ, khung thời gian này sang khung thời gian khác. Tất cả mọi giao dịch đó đều được mạng lưới blockchain của bitcoin xác thực và hoàn thành chính xác mà không cần tới một bên trung gian thứ ba nào, nhưng trải qua mười mấy năm có mặt, với sự ủng hộ vô cùng lớn từ cộng đồng thì dần dần thị trường nhìn nhận bitcoin đang trở thành một kho lưu trữ giá trị (SoV) nhiều hơn là chức năng mà Satoshi đã đề cập đến trong sách trắng là một hệ thống tiền điện tử ngang hàng (Peer-to-Peer Electronic Cash System).

Bitcoin Cash (BCH) là đồng coin được phân tách ra từ Blockchain của Bitcoin vào ngày 01/08/2017, dưới sự xung đột nội bộ vô cùng lớn trong cộng đồng bitcoin, một bên muốn bitcoin trở thành kho lưu trữ giá trị một bên muốn đi theo những gì được viết trong sách trắng, và đó là lý do ngoài bitcoin cash ra còn rất nhiều đợt phân tách sau đó, do những mâu thuẫn về quan điểm của cộng đồng về việc đâu là thứ bitcoin nên trở thành.

nguồn: Remitano 

Sự chấp nhận từ thị trường quan trọng hơn là quan điểm của cộng đồng phát triển, thị trường đã chấp nhận và dần dần xem bitcoin như là một kho lưu trữ giá trị và thường được so sánh một cách rất dễ hiểu là “vàng điện tử”, có được ưu điểm lưu trữ giá trị của vàng nhưng cộng thêm nhiều tính năng vượt trội khác như nhanh hơn, an toàn hơn và thông minh hơn gấp nhiều lần. Và mình cũng thấy đó là cách để giúp bitcoin có thể phát triển nhanh và mạnh nhất với sự nhất quán về lòng tin cộng đồng dành cho nó. 

Bitcoin cash ra đời với sứ mệnh trở thành hệ thống tiền tệ điện tử ngang hàng như những gì sách trắng đã trình bài, nhưng hình như thị trường vài năm qua đã chứng minh nó không thực sự thành công trong vai trò đó. 

Thị trường đã cho thấy họ thực sự cần sự ổn định của giá trong ngắn hạn hơn là sự biến động mạnh của giá khi dùng để thanh toán và luân chuyển tiền tệ. Cho tới thời điểm hiện tại vốn hoá của BCH chỉ khoảng 13 tỷ đô la và tổng khối lượng giao dịch trong 24 giờ đạt 4,5 tỷ đô la. Với những con số khiêm tốn này thì rất khó và rất lâu để BCH có thể thực hiện được sứ mệnh của mình.

Tổng vốn hoá của 4 đồng stablecoin lớn nhất thị trường hiện đạt gần 100 tỷ đô la, và chỉ tính riêng khối lượng giao dịch 24h của USDT đã hơn 130 tỷ. Không có một đồng tiền nào lại có khối lượng giao dịch nhiều và lớn hơn các đồng stablecoin này, liệu nó có phải đang chứng minh nó là tiền điện tử ngang hàng được Satoshi mô tả trong sách trắng?

Nhiều bạn đọc tới đây lại thắc mắc là lý do Satoshi tạo ra bitcoin để người ta có thể giao dịch tiền tệ giữa cá nhân một cách tự do, mang tính phi tập trung cao, và không bị kiểm soát hay ngăn chặn được bởi bất cứ một thể chế tài chính nào, thế mà bây giờ chúng ta lại sử dụng các đồng tiền ổn định neo với giá trị của đồng đô la của Mỹ, thì có phải chúng ta đang đi lùi trong cuộc cách mạng này? Khi trở về một hệ thống tiền tệ tập trung và gắn với sự kiểm soát của tiền pháp định?

Góc nhìn khác về stablecoin

Đúng, các đồng tiền ổn định mang tính “tập trung” cao vì được gắn với tiền pháp định và chịu sự kiểm toán của chính phủ. Nhưng khả năng của nó cho phép chúng ta có thể gửi đồng tiền “mạnh” và “quyền lực” nhất là đô la Mỹ đi vòng quanh thế giới đến bất cứ ai mà không cần phải KYC với ngân hàng hoặc bất kỳ sự cho phép nào từ họ, đó là cách đơn giản và ít tập trung nhất so với các phương pháp khác khi bạn muốn gửi các đồng tiền pháp định đi khắp thế giới đó sao.

Cộng đồng đã chấp nhận sự ổn định giá của stablecoin quan trọng hơn sự giao động giá nhưng phi tập trung của bitcoin cash hay bitcoin hay bất cứ đồng coin nào khác, điều đó được chứng minh rất rõ ràng qua khối lượng giao dịch của USDT.

Đó là con số và thực tế mà ta phải chấp nhận dù có khác quan điểm của ta và xa rời sách trắng của Satoshi như thế nào đi nữa.

Nguồn: coingecko
 

Hiện nay đối thủ chính của bitcoin cash là những đồng stablecoin chứ không còn là BTC nữa, thế nhưng bản thân cộng đồng BCH lại luôn muốn so sánh mình với BTC khi mà BTC từ lâu đã dần hình thành một chức năng khác, là nơi an toàn và lưu trữ giá trị. 

Stablecoin dù là tập trung và gây nhiều mâu thuẫn nhưng có một điều tuyệt vời là nó đang cung cấp khả năng truy cập cho hàng tỷ người trên thế giới có thể tham gia và sử dụng được đồng tiền dự trữ toàn cầu là đô la Mỹ, tại Việt Nam bạn có thể bị cấm khi giao dịch bằng đồng đô la nhưng hằng ngày bạn vẫn đang dùng đồng USDT để trao đổi thanh toán và mua các đồng coin khác đó sao, đó là một cuộc cách mạng tự do hơn về việc người dân trên thế giới, đặc biệt là những quốc gia Châu Phi xa xôi, nơi mà đồng tiền pháp định địa phương của họ hầu như bị lạm phát một cách điên cuồng thì họ vẫn có thể lưu trữ sức mua của họ vào USDT, BTC, ETH... và luân chuyển nó đi khắp thế giới, thứ mà họ sẽ rất khó làm được với hệ thống ngân hàng truyền thống với các luật lệ ràng buộc liên quan. 

Chúng ta không nên tranh luận bằng quan điểm cá nhân mà hãy nhìn vào những con số thực tế từ thị trường cho thấy số lượng giao dịch của stablecoin vẫn là cao nhất, thị trường nói rằng nó là thứ họ cần để dùng làm phương tiện thanh toán. Người ta hay có câu:

Kẻ thắng lấy hết - Winner takes all

 

Một đồng coin chiến thắng và đạt mức vốn hoá cao nhất bằng cách độc quyền một trường hợp sử dụng cụ thể, như SoV đối với bitcoin và tiền điện tử ngang hàng đối với stablecoin, như Facebook đã chiến thắng trong trường hợp sử dụng cho mạng xã hội, Youtube đã chiến thắng cho thị trường video, Apple đã chiến thắng trong mảng di động, Google là người đứng đầu trong lĩnh vực tìm kiếm, và Tesla người tiên phong trong cuộc đua xe điện... Tất cả những người chiến thắng sẽ hút phần đa giá trị của thị trường và là những người khổng lồ trong lĩnh vực của họ. 

Đó là lý do tại sao người ta hay có những dự đoán giá tương lai cho bitcoin là do họ có cái để so sánh và neo nó vào, nếu bitcoin chiến thắng trong trường hợp là một nơi lưu trữ giá trị thì vốn hoá của nó là bao nhiêu? Nhìn sang vốn hoá của vàng thì các bạn cũng có thể đoán được rồi, và không những thế bitcoin còn có những tính năng giá trị vượt trội hơn vàng gấp nhiều lần, nên mức giá trị vốn hoá 11 nghìn tỷ đô la là mức kỳ vọng thấp nhất mà chúng ta có thể đạt được khi bitcoin chiến thắng. 

Mình tin rằng nếu trường hợp sử dụng stablecoin như một hệ thống tiền điện tử ngang hàng thành công thì nó sẽ trở thành một tài sản hàng nghìn tỷ đô la, thậm chí có thể còn lớn hơn cả trường hợp sử dụng SoV của Bitcoin, vì giá trị vốn hoá nguồn tiền lưu thông ngoài thị trường lớn hơn vốn hoá của vàng rất nhiều, bạn có thể tham khảo bức hình phía dưới để thấy được nguồn cung tiền M2 của toàn thế giới đạt tới 95 nghìn tỷ đô la.

M1: bằng tiền mặt cộng tiền gửi không kỳ hạn. M1 còn được gọi là cung tiền giao dịch.

M2: bằng M1 cộng với tiền gửi tiết kiệm.

Chúng ta có thể rút ra được điều gì?

Quan sát thực tế thị trường cho ta thấy được những trường hợp sử dụng thành công nào sẽ đưa vốn hoá thị trường đồng coin đó lên hàng nghìn tỷ đô la trong tương lai, chúng ta có thể gọi đó là phân tích cơ bản, và dựa vào đó cho ta thấy được giá trị tiềm năng của thứ mà ta đầu tư, vậy các bạn sẽ hỏi, đã là stablecoin rồi thì sao chúng ta có thể đầu tư vào nó được, đúng, chúng ta sẽ không đầu tư vào stablecoin mà chúng ta sẽ đầu tư vào mạng lưới nào chứa những stablecoin đó! 

Bài viết chỉ mang góc nhìn cá nhân và không phải là lời khuyên đầu tư.